Intimando coas ondas

Regresamos ao módulo 8. Hoxe hai partido de veteranos e algúns dos rapaces chegarán máis tarde á clase. Sen embargo, a maioría xa se atopan sentados nos seus pupitres e tomamos a decisión de iniciar a sesión. Hoxe temos por diante un dos temas máis importantes: os xéneros informativos. Sobre o encerado, debuxadas, as diferencias entre unha noticia, unha reportaxe e un magazine.

Moitos sorpréndense de que unha rolda de prensa dunha hora deba ser concretada en tan só cincuenta segundos para facer unha noticia. Deixámoslles claro: iso é a radio. "O tempo é ouro e ás veces, un auténtico inimigo", xa que podes encontrarte con cinco minutos por diante nos que non tes nada que ofrecer ó oínte.

Por iso dicémoslles que fronte a un micrófono é tan importante a formación como a creatividade. “Debemos ser capaces de xogar cos silencios, coa música… ata co ruído”.

“É importante acompañar a unha reportaxe cun son acorde co que queremos dicir. Se falamos da etnia xitana non incluiremos música de discoteca, e se o que queremos transmitir é unha sensación de tristura porque narramos un acontecemento lúgubre non podemos poñer unha canción pop. É importante axeitar o contido e o continente e para iso é importante ter algún coñecemento musical… e sobre todo, sensibilidade”, explica Juan de Sola.

Neste senso, algúns reclusos preguntan: “¿É así como se chega ó oínte?”. “Si, sen dúbida”, respondémoslle. “Hai que lograr que sentan o que nós lle dicimos. Que se rían connosco, que choren, que se enfaden… ás veces se consegue e ás veces non”.

Aínda queda moito por facer e por aprender. Teresa del Río márcalles un exercicio para a próxima semana: facer unha noticia… de calquera cousa, do que queiran.

Antes de irnos facemos un exercicio: imos poñer en marcha unha entrevista. Nosos 20 alumnos teñen que facernos interpelaciones: “¿Por que estudastes xornalismo?”, “¿En cuántas radios traballachedes?”. Son as primeiras preguntas. Ós poucos vanse introducindo máis nas nosas vidas: “¿Cal foi a noticia que máis te custou dar?” “¿Como afrontas ser muller e enfrontarche a certas situacións na rúa?”.

Foi, sen dúbida, de novo unha gran experiencia. O tempo foísenos voando.

Primera xornada: o encontro

Son as once da mañá. A sala de espera do cárcere da Lama está chea de xente. Veñen a visitar aos seus familiares: aos seus pais, os seus irmáns, as súas fillas... Pero nós atravesamos a sala cara ao acceso da prisión. O noso obxectivo é unha pequena salita nun dos módulos destas instalacións penitenciarias. Alí espérannos unha vintena de presos. Algúns deles xa coñecen o mundo da radio. Incluso hai quen traballou nela durante anos. Sen embargo, todos queren escoitar o que nós, xornalistas audiovisuais, temos que contarlles.

É a primeira das seis charlas que se van impartir nesta prisión. O obxectivo da mesma: lograr introducir en cada un dos internos o gusanillo por este medio de comunicación.

Mentres, noutro módulo, os responsables do cárcere están executando unha importante iniciativa: a reforma dun espazo para instalar, no mesmo, un estudo de radio. "Un lugar agradable onde escapar, por uns minutos, da rutina da prisión", explícanos Carlos, a educador do centro. "Alí podreis emitir, durante unhas horas, varios programas á semana dedicados á prisión", explícalles aos internos apuntados a esta actividade. "Pero antes teneis que formarvos".

E para iso estamos nós alí, os xornalistas de AGARESO. Primeira xornada e moitas preguntas. Algúns levaron un caderno para apuntalo todo. Outros só queren saber como é iso de facer radio.

Nós explicámoslles a diferenza entre os medios públicos e os privados. Facémoslles entender por que cada emisora de radio conta as novas á súa maneira. Por que é importante o debate, a liberdade de prensa e a pluralidade de pensamento.

Evidentemente, tamén fixémoslles entender o diferente que é o xornalismo deportivo, o informativo e por suposto, a prensa rosa. E o entenden.

Comezan a debater sobre política... "Estámonos desviando", asegura Carlos e todos sonríen. E é que puideron, durante unha hora e media debater de todo tipo de cousas e escoitar como, fóra dos muros da prisión, traballan "os rapaces da radio".

Avanzamos lixeiramente no noso obxectivo: conseguir que os vinte internos estean listos e preparados para o día no que se abran os micros e as ondas do cárcere da Lama énchanse do son das súas voces.

Aínda queda moito por facer pero todos parecen moi interesados en participar e colaborar. "A radio só funciona se se traballa en equipo", lémbralles Juan de Sola, presidente de AGARESO. Os internos asenten con xestos porque saben que están aí para iso, para crear a sua Radio do Módulo 8.